1.4 Τι είναι η βασισμένη στα κοινά ομότιμη παραγωγή και γιατί έχει σημασία;

Η ομοτιμία είναι ένας πολύ παλιός τύπος ανθρώπινων σχέσεων. Μέχρι πρότινος, ομότιμες σχέσεις είχαμε σε ολιγομελείς ομάδες (οικογένεια, εργατικό συνεταιρισμό, χωριά, κ.ά.). Με τις νέες τεχνολογικές υποδομές, π.χ. το διαδίκτυο, παρατηρούμε την κλιμάκωση των ομότιμων σχέσεων. Εγχειρήματα όπως το ελεύθερο λογισμικό GNU/Linux ή η ελεύθερη εγκυκλοπαίδεια Βικιπαίδεια αποτελούν γνωστά παραδείγματα βασισμένης στα κοινά ομότιμης παραγωγής.

Η βασιμένη στα κοινά ομότιμη παραγωγή (ή, χάριν συντομίας, ομότιμη παραγωγή) ανατρέπει βασικές υποθέσεις της κυρίαρχης οικονομικής θεωρίας:
• ότι οι άνθρωποι παράγουν υποκινούμενοι αποκλειστικά από την ανάγκη για μεγιστοποίηση του χρηματικού κέρδους και
• ότι ο ανταγωνισμός και η ιδιοκτησία είναι η πεμπτουσία της προόδου και της καινοτομίας.

Είναι το GNU/Linux, το λογισμικό που χρησιμοποιούν οι 500 ισχυρότεροι υπολογιστές, η εξαίρεση που επιβεβαιώνει τον κανόνα; Ο Apache Web Server, που αποτελεί το πιο δημοφιλές λογισμικό στην αγορά διαδικτυακών εξυπηρετητών (server); H Βικιπαίδεια που έβγαλε εκτός αγοράς την ψηφιακή εγκυκλοπαίδεια Encarta της Microsoft;

Η ομότιμη παραγωγή έχει καπιταλιστικές και μετα-καπιταλιστικές πλευρές. Από τη μία, τα εγχειρήματα ομότιμης παραγωγής βασίζουν τη βιωσιμότητά τους σε συμμαχίες με το κυρίαρχο σύστημα. Από την άλλη, διαρρηγνύουν τον πυρήνα του συστήματος δείχνοντας προς άλλα μονοπάτια.

Ο τρόπος οργάνωσης ενός εγχειρήματος ομότιμης παραγωγής έχει παρομοιαστεί με ένα λουλούδι σε γλάστρα: